प्रधान _pradhāna

प्रधान a.

1 Chief, principal, pre-eminent, main, best, most excellent; as in; प्रधानामात्य, प्रधानपुरुष &c.; रत्नैश्च पूजयेदेनं प्रधानपुरुषैः सह Ms.7.23; प्रधानफलं वा आनुषङ्गिकं वा सर्वमेव आधातरि समवेतुमर्हति ŚB. on. MS.6.2.1; 'यस्मिन् कुले यः पुरुषः प्रधानः स सर्वयत्नेन हि रक्षणीयः'.

-2 Principally inherent, prevalent, predominant.

-नम् 1 The chief thing or object, most important thing; head, chief; न परिचयो मलिनात्मनां प्रधानम् Śi.7.61; G. L.18; प्रयोगप्रधानं हि नाट्यशास्त्रम् M.1; शमप्रधानेषु तपो- धनेषु Ś.2.7; गुणैश्च तैस्तैर्विनयप्रधानैः R.6.79.

-2 The first evolver, originator, or source of the material world, the primary germ out of which all material appear- ances are evolved, according to Sāṅkhya philosophy; न पुनरपि प्रधानवादी अशब्दत्वं प्रधानस्या सिद्धमित्याह Ś. B.; see प्रकृति also; प्रधानक्षेत्रज्ञपतिर्गुणेशः Śvet. Up.6.16; एतस्याद्या प्रवृत्तिस्तु प्रधानात् संप्रवर्तते Mb.12.25.25.

-3 The Supreme Spirit.

-4 Intellect, understanding; एको मयेह भगवान् विबुधप्रधानैश्चित्तीकृतः प्रजननाय कथं नु यूयम् Bhāg.4.1.28.

-5 The principal member of a compound.

-नः, -नम् 1 The principal attendant or companion of a king (his minister or confidant).

-2 A noble, courtier.

-3 An elephant-driver.

-4 The commander-in-chief.

-Comp. -अङ्गम् 1 the principal branch or part of anything.

-2 the chief member of the body.

-3 the principal or most eminent person in a state.

-अमात्यः the prime-minister, premier.

-आत्मन् m. an epithet of Viṣṇu.

-उत्तम a.

1 eminent, most illustrious.

-2 war- like, brave.

-कर्मन् n.,

कार्यम् 1 the chief business, the principal act; यस्यैव प्रधानकर्मफलं तस्यैवानुषङ्गिकमपि भवितुमर्हति ŚB. on MS.6.2.1.

-2 (Medic.) the principal mode of treatment.

-कारणवादः the doctrine that प्रधान is the original cause (according to Sāṅkhyas).

-धातुः the chief element of the body; i. e. semen virile.

-पुरुषः 1 the principal or most eminent person (in a state &c.) Ms.7.23; Pt.3.138. ˚अतीतः transcending प्रधान and पुरुष (matter and spirit).

-2 an epithet of Śiva.

-भाज् a.

1 most distinguished.

-2 receiving the chief share.

-मन्त्रिन् m. the prime-minister.

-वादिन् m. one who asserts the Sāṅkhya doctrine (of प्रधान).

-वासस् n. a principal garment; (du.) the two chief garments.

-वृष्टिः f. a heavy shower of rain.

-शिष्ट a. taught or prescribed as of primary importance.

-सभिकः the chief of a gambling house.